Từ [aia Trang] cho đến [Nha Trang]

Từ [aia Trang] cho đến [Nha Trang]

***

[Nha Trang] là một thành phố lớn thuộc tỉnh Khánh Hoà nay. Là địa danh gốc Cham, nơi lưu dấu nhiều vết tích Champa, trong đó có quần thể đền tháp Po Ina Nagar (Tháp Bà).

Trong tiếng Cham, [aia Trang] /ia: tra:ŋ/, có nghĩa là xứ sở được hình thành/có đồng bằng/trảng cây cỏ lau.

* [aia Trang] /ia: tra:ŋ/ có:

- [aia] /ia:/ --> Nha , có nghĩa là Nước/xứ sở

- [Trang] --> Trang, có nghĩa là cỏ lau

[aia Trang] tức [Nha Trang] là dải bình nguyên/đồng bằng thấp trũng nhờ con nước từ [krong praong] tức Sông Cái trên thượng nguồn phía Tây đổ xuống đồng bằng phía đông tạo thành một vùng đầm, trảng mà trên đó mọc đầy [phun trang] tức cỏ Lau.

Nguyên dải đồng bằng thoải dần từ chân đỉnh phía tây đến đồng bằng thấp phía đông [aia Trang] là những trảng/đồng cỏ lau mọc che tầm mắt nhìn.

Nhiều nhà nghiên cứu cho rằng, địa danh [Nha Trang] hình thành do bởi lấy tên theo địa danh dòng sông Cái mọc đầy cỏ Lau [aia Trang] mà thành, nhưng lối ấy vẫn chưa chính xác khi ta chỉ xét [aia Trang] có [aia] nghĩa là nước, nước sông suối,...trong phạm vi hẹp. Mà [aia] ở đây phải hiểu rằng nó có nghĩa là một vùng đất/xứ sở, một phạm trù/phạm vi dùng để định danh cho vùng đất, nơi chứa [krong aia Trang] hay [aia krong Trang] bên trong đó.

Và như vậy chúng ta xác nhận lại lần nữa địa danh [Nha Trang] là chỉ cho một vùng đồng bằng mọc đầy cỏ lau, là định danh cho vùng đất/xứ sở [aia trang] mà trong nó chứa cả dòng sông Cái [krong praong] hay [krong aia trang] nơi hạ nguồn của nó.