Từ [Dil] cho đến [Sơn Hải]

Từ [Dil] cho đến [Sơn Hải]

[Dil] trong tiếng Cham có nghĩa là Vịnh, nơi để tàu bè neo đậu.

Đây là một địa danh xưa của người Cham, trước đây vốn là khu vực neo đậu tàu bè đánh bắt ngư sản, hình thành nên một xóm chài, mà đa số hậu duệ của họ còn xót lại và nhập thành Palei Ram (làng Văn Lâm, Ninh Phước, Ninh Thuận)

Sau chiến thắng của vua Minh Mạng trước Lê Văn Khôi (1834), ông (Minh Mạng) ban hành nhiều sắc lệnh hà khắc để trừng phạt đối với con dân Cham, trong đó có sắc lệnh cấm người Cham sống cạnh biển và ra khơi, và đây cũng là một cột mốc đánh dấu sự dịch chuyển "chính trị" của các làng cổ của người Cham trong địa phận Panduranga. Làng chài [Dil] dịch chuyển tản mác đi khắp nơi, trong đó có đến cư ngụ tại Padrang (tức Dran, Lâm đồng), chỉ sau khi có chiếu của vua Thiệu Trị kêu gọi người Cham về lập lại làng sau này. Dil trở thành "klak bilau"-bỏ hoang.

Vào những năm '54 Xóm chài Sơn Hải được hình thành trên nền "klak bilau" của Dil, tập hợp rải rác các ngư dân quanh vùng về lập xóm và sinh hoạt cho đến bây giờ. Cái tên Sơn Hải là tên Hán-Việt được đặt dựa trên địa thế của vùng với Núi-Biển gần kề.

Tại Dil vẫn còn lưu dấu nhiều vết tích xưa như [Ghur Dil] (Nghĩa địa (Bani) của làng Văn Lâm nay), hay Ghur/danaok Po Ong-Po Muk (Đền/Chỗ thờ thần Ông-Mụ).